ئایا ئەوە دەزانیت؟ هۆکارەکانی مەترسی و چارەسەرکردنی ناسەقامگیری جومگەی پەنجەیی لە منداڵاندا

ناسەقامگیری پاتولۆفیمۆڕاڵ (PFI) زنجیرەیەک نەخۆشی لەخۆدەگرێت، لە ناڕەحەتییەکی سووکەوە تا شلبوونەوەی ئاشکرای پاتێلا (LPD). LPD تاڕادەیەک باو و ئاساییە، لە هەر 100 هەزار منداڵدا 50 حاڵەتی هەیە. یەکەم شلبوونەوە بەزۆری لە نێوان ١٥ بۆ ١٩ ساڵدا ڕوودەدات. LPD نەخۆشییەکی لاوازکەرە، و ڕێژەی شلبوونەوە دوای چارەسەری کۆنەپەرستانە یان چارەسەری فیزیایی تا 70% بەرزە. بنیاتنانەوەی بەستەری ناوەڕاستی پەنجەی پەنجەدار زۆرترین چارەسەری نەشتەرگەرییە. بەڵام، 16%ی نەخۆشەکان ئاڵۆزیان هەیە، لەوانەش دووبارە شلبوونەوە. جگە لەوەش، چارەکێک لە نەخۆشەکان پێویستیان بە نەشتەرگەری بەدواداچوون هەیە لەسەر جومگەی ئەژنۆی تر کە بە نەشتەرگەری چارەسەر ناکرێت. مەترسی درێژخایەنی برینداربوونی ئیسقانەکانی پێشکەوتوو و OA دوای LPD 6 هێندە زیاترە لەوەی دوای شلبوونەوەی سەرەتایی، ئەمەش وا دەکات زۆرێک لە نەخۆشە گەنجەکان لە تەمەنی 30 و 40 ساڵیدا ڕووبەڕووی مەترسی OA ببنەوە. نەبوونی تێگەیشتنی گشتگیر لە PFI یەکێکە لە بەربەستە سەرەکییەکان بۆ گەڕاندنەوەی یەکدەنگی جومگەی ئاسایی پەپوولەیی.

فاکتەری مەترسی

دەتوانرێت هۆکارەکانی مەترسی PFI دابەش بکرێت بەسەر دوو پۆلدا: نائاسایی و نائاسایی ڕێکخستن و ڕێکخستن. ناتەواوی ترۆکلێری ڕان گرنگترین نائاسایی ئەناتۆمییە، و نائاسایی ڕێکخستنەکە بریتییە لە بەرزی پەنجە، ڕۆڵی پەنجە و ژێر شلکردنەوە. شێواویی پەنجەیی بەهۆی گۆڕانکارییە بایۆمیکانیکییەکانەوەیە کە بەهۆی برینداربوونی جێگیرکەری ناوەندی، زیادبوونی گۆشەی Q، وەرچەرخانی ئێسکی ڕان و لایەنی جێگیرکردنی ڕیشاڵی پەنجەیی دروست دەبێت. هۆکارەکانی مەترسی PFI لە وێنەی 1 دا کورت کراونەتەوە.

• فیمۆڕاڵ تروچلیا دیسپلازیا

• گۆشەی مەیلی کۆڵی تەڕادەیی

• ناهاوسەنگی لایەنی پولی

• قووڵی پولی

• ڕێکخستنی نائاسایی

• High Patella

• مەودای نێوان تیبیا و ترۆکلێر گڕۆڤ (TT-TG) زیاد بوو

• گۆشەی Q زیاد بکە

• پەڕۆی ڕان

  
  

تایبەتمەندیەکانی پشکنینی وێنەگرتن

دۆزینەوەکانی MRI ی PFI لەگەڵ توندی و سروشتی درێژخایەنی نەخۆشییەکەدا جیاوازن. ڕەنگە حاڵەتە سووکەکانی PFI بە ناڕێکی پەنجەی پەنجە تایبەتمەند بن، کە بە ئاوسانی لاکانی سەرەوە و لایەنی پادی چەوری هۆفا دەناسرێتەوە (کە بە کاریگەری چەوری پاتولۆفیمۆراڵ ناسراوە). کاریگەری چەوری پەنجەیی پەیوەندییەکی نزیک بە هۆکارەکانی تری مەترسییەکانی PFI هەیە، لەوانە ناتەواوی کۆندیلی فیمۆڕاڵ، بەرزی پەنجە، زیادبوونی مەودای TT-TG، لایەنی پەنجەی پەنجە و ژێرخوڕینی لایەنی. درێژخایەنی پەنجەی پەنجە دەبێتە هۆی برینداربوونی ئیسقان و تێکچوونی پێشوەختەی جومگەی لایەنی پەنجەیی.

شلبوونەوەی توندی پاتێلا (APLD) جددیترین جۆری PFI یە. فیلمی سادەی تیشکی ئێکس دۆزینەوەی برینە توندەکان نیشان دەدات، کە لەوانەیە بریتی بێت لە دەردانی جومگەکان، ئاستی چەوری جومگەکانی نەخۆشی جومگەی چەوری، شکاوی پەلەوەری ناوەڕاستی پەنجەی پەنجە، لایەنی لایەنی/ژێر شلبوونەوەی لایەنی پەنجەیی (شێوەی 8A)، و نیشانەی لایەنی قووڵی وەرچەرخان کە بەهۆی برینداربوونی کاریگەریی بڕبڕەی پشتی ڕەش و ڕووتەوە دروست دەبێت. دەرکەوتە تایبەتەکانی MRIی LPDی توند بریتین لە برینداربوونی جێگیرکەری ناوەندی (لە 96%)، مەیل یان ژێر شلبوونەوەی لایەنی لایەنی، برینداربوونی ئێسک و دەردانی جومگە (شێوەی 2B، C). لە زۆربەی حاڵەتەکاندا، پەنجەی پەنجە لەخۆوە دوای یەکەم شلبوونەوە ڕێست دەکرێتەوە.

تا 70%ی نەخۆشەکان تووشی دووبارەبوونەوەی شلبوونەوە دەبن، و لەوانەیە دووبارەبوونەوەی درێژخایەنی دووبارەبوونەوەی ڕووبدات. لەم حاڵەتەدا، MRI لەوانەیە دڕانی درێژخایەنی جێگیرکەری ناوەندی، شێواوی پەنجەیی ناوەندی، ئێسککردنی پەنجەی ناوەندی، کاریگەری چەوری فیمۆڕاڵی پەنجەیی، برینداربوونی ئیسقان و تێکچوونی جومگەی پەپوولەیی لایەنی نیشان بدات (شێوەی 3).

چارەسەرەکان

1. چارەسەری نەشتەرگەری:

• زۆربەی شلبوونەوەی توندی پەنجەدان ڕاگوزەرن و لە خۆیانەوە ڕێست دەکرێنەوە. هەندێک جار، نەخۆشەکان، ئەندامانی خێزان، هاوڕێیان، ڕاهێنەران یان ڕاهێنەران بە دەستی پەنجەی پەنجە لە شوێنی خۆیان دەگەڕێننەوە. ئەگەر نەخۆشەکە بەهۆی شلبوونەوەی پەنجەی پەنجەییەوە بچێتە بەشی فریاکەوتن، ئەوا ئارامکردنەوەی هۆشیارانەی پێدەدرێت. کەمکردنەوەی داخراو لە پەنجەی پەنجە بە درێژکردنەوەی قاچەکان وردە وردە بەدەست دێت. کاتێک ڕێستکردنەوە، لە ڕووی کلینیکیەوە جومگەی ئەژنۆ بپشکنە بۆ برینەکانی تر.

• چارەسەری ستاندارد بۆ یەکەم شلبوونەوەی پاتێلا چارەسەری نەشتەرگەرییە، و جێگیرکردنی کورتخایەن (2-4 هەفتە) لە جێگیرکەری جومگەی سپلینت یان ئەژنۆ دەتوانێت ئازار و چاکبوونەوەی سەرەتایی شانەکان دوای هێرشی توند کۆنتڕۆڵ بکات. لەم ماوەیەدا رێگە بە چەقۆ دەدرێت کە کێشەکە هەڵبگرێت. دوای ئەوە، بڕاکێتی جێگیرکردنی پەنجەی پەنجە بۆ چالاکییەکان بەکاردەهێنرێت، و چارەسەری فیزیایی ئەنجام دەدرێت بۆ گەڕاندنەوەی جووڵە و هێز و کۆنترۆڵی ئەندامەکان.

• بەزۆری نەخۆشەکان نزیکەی ٣ مانگ دوای یەکەم هێرش وەرزش دەکەن. جگە لەوەش لەبەرکردنی ستێنت ئیختیارییە.

2. چارەسەری نەشتەرگەری:

• لە زیاتر لە 30%ی نەخۆشەکاندا، یەکەم شلبوونەوەی پەنجە پەیوەندی بە بڕێکی زۆر لە دەردانی جومگەی ئەژنۆوە هەیە. لەم حاڵەتەدا، پێویستە MRI ئەنجام بدرێت بۆ ئەوەی بزانرێت کە ئایا شکانی ئێسکە بڕبڕەی پشت هەیە یان نا. باوترین شوێنی ئەم شکانە بریتییە لە پەنجەی ناوەندی یان کۆندیلی ڕان لە لایەنیدا، و چارەسەری نەشتەرگەری بەزۆری لە ئامادەبوونی شکانی ناو جومگەدا پێشنیار دەکرێت.

• لە کاتی نەشتەرگەرییەکەدا، پارچە شکانی بڕبڕەی پشت لا دەبرێت یان بەپێی قەبارەی پارچە شکاوییەکان و کوالێتی ئیسقانەکان جێگیر دەکرێن. کاتێک قەبارەی شکانی ئێسکە بڕبڕەیی ≥ 15 ملم بێت، جێگیرکردنی شکاوی لەبری بڕین لەبەرچاو دەگیرێت. ئەم جێگیرکردنە بە ڕێگەیەکی کراوە بە بەکارهێنانی پیچەکانی کانزا، پێن یان بڕینی زیندەیی هەڵمژراو ئەنجام دەدرێت.

• لە چارەسەرکردنی شکانەکاندا، ڕەوتی جێگیرکردنی نەشتەرگەری لە یەک کاتدا بە شێوەی پاتێلا بە چاککردنەوەی ناوەندی یان بنیاتنانەوەی MPFL بەدەست دێت. ئەگەر پیچەکانی کانزا بۆ جێگیرکردنی شکاوی بەکاربهێنرێن، لەوانەیە لە داهاتوودا ناچاربن بە ڕێکارەکانی تری نەشتەرگەری لاببرێن.

• دوو قوتابخانەی بیرکردنەوە هەیە سەبارەت بە باشترین شێوازی سەقامگیرکردنی پەنجە. شێوازی یەکەم بریتییە لە ئەنجامدانی بنیاتنانەوەی جیاکراوەی MPFL. MPFL فاکتەری سەرەکی کۆت و بەندەکانی ژێرخانی لایەنی پەنجەی پەنجەیە، بۆیە بنیاتنانەوەی ئەو سەقامگیرییە پێویستەکان بۆ پاتێلا دابین دەکات. دووبارە بنیاتنانەوەی MPFL بەزۆری بە ئۆتۆگرافتی ڕیشاڵی چوارگۆشەیی، ئۆتۆگرافتی ڕیشاڵی هامسترینگ یان ئەلۆگرافت ئەنجام دەدرێت. ڕێژەی سەرکەوتنی بنیاتنانەوەی MPFL ی دابڕاو بۆ گەڕاندنەوەی سەقامگیری پەنجەیی زیاتر لە 95%یە، کە هیچ پەیوەندییەکی بە هەڵبژاردنی گرێفتەوە نییە. باوترین ئاڵۆزییەکانی بنیاتنانەوەی MPFL بریتین لە ڕەقبوونی جومگەی ئەژنۆ، شکانی پەنجە و ناسەقامگیری دووبارەبوونەوەی پەنجە.

• شێوازی دووەم هۆکارەکانی مەترسی ناسەقامگیری پەنجەیی چارەسەر دەکات، و بنیاتنانەوەی MPFL. لەم شێوازەدا، هۆکارەکانی مەترسی ئەناتۆمی ناسەقامگیری پەنجەیی لەسەر فیلمی تیشکی ئێکس و CT/MRI دیاری دەکرێن، لەوانەش ناتەواوی ترۆکلێر، زیادبوونی بەرزی پەنجە و مەودای TT-TG. کاتێک دیاری دەکرێت، هەندێک یان هەموو هۆکارەکانی مەترسی بە نەشتەرگەری ڕاست دەکرێنەوە.

• ناڕێکی لە ناڕێکی ترۆکلیر بە ترۆکلیۆپلاستی چارەسەر دەکرێت، کە تێیدا چەقی ترۆکلێر قووڵ دەکرێتەوە (شێوەی 12a). پلاستی ترۆکلێر لە ئەمریکا زۆر بەناوبانگ نییە چونکە لە داگیرکردنی ئیسقانەکانی جومگەدا دەگرێتەوە، و لە ڕووی تیۆریەوە مەترسی نەکرۆزی ئیسکیمیک یان هەوکردنی جومگەکانی داهاتوو هەیە.

• بەرزی پەنجە یان زیادبوونی بەرزی پەنجەی پەنجە بە ڕیشاڵی شانەیی دوور چارەسەر دەکرێت. بۆ زیادکردنی مەودای TT-TG، ڕیشاڵی ناوەڕاستی یان پێشەوەی شانە ئەنجام دەدرێت (شێوەی 12b). ئاڵۆزییەکانی ئێسکی ڕیشاڵی شانە بریتین لە نایەکگرتن، ئازاری ڕەقەکاڵا، لەدەستدانی کەمکردنەوەی ڕیشاڵ و شکان.

• بۆ گرژی تۆڕی چاوی لایەنی، دەردانی تۆڕی چاوی لایەنی ئەنجام دەدرێت، کە زیادبوونی مەیلەکانی پەنجەی پەنجە نیشان دەدات. ئاڵۆزییەکانی دەردانی لایەنی بریتین لە ئاوسانی بەردەوام و ناسەقامگیری ناوەندی ئیاترۆجینی پاتێلا.

• لە نەخۆشانی تووشبوو بە ئێسکی نەپێگەیشتوو، هەندێک لە نەشتەرگەرییەکان دژە نیشانە یان دەستکاری دەکرێن بەهۆی ئیپیفیزەوە.

• خاڵی لکاندنی ڕان لە MFPL تەنها لە خوار ئیپیفیزیس لە ڕانەکەی دووردایە. بۆیە، بنیاتنانەوەی MPFL بۆ نەخۆشانی خاوەن ئێسکی نەپێگەیشتوو پێویستە لە ژێر ڕێنمایی فلۆرۆسکۆپی تونددا ئەنجام بدرێت بۆ دڵنیابوون لە کونکردنی سەلامەتی تونێلی ڕان.

• برینداربوونی دووری ڕان دەتوانێت ببێتە هۆی شێواوی، کە ڕەنگە پێویستی بە ڕاستکردنەوەی نەشتەرگەری هەبێت یان نەبێت. بە هەمان شێوە، برینداربوونی دەرکەوتنی نزیک لە شانە دەتوانێت ببێتە هۆی شێواوی، بە تایبەت لە ئەژنۆی ناوەندیدا. بۆیە، ئێسکبڕینی ڕیشاڵی شانەیی بۆ ئەو نەخۆشانەی کە دەرکەوتنیان هەیە، قەدەغەیە.

• بە پێچەوانەوە، دەتوانرێت ڕیشاڵی پەنجەیی بە تەواوی یان بەشێکی ئاوارە بێت لە ناوەڕاستدا. کاتێک نیوەی دەرەوەی ڕیشاڵی پەنجە دەگوازرێتەوە بۆ لایەنی ناوەندی، ئەم ئۆپەراسیۆنە پێی دەوترێت ئۆپەراسیۆنی Roux-Goldthwait (شێوەی 12c).

• هەموو ئەو نەخۆشانەی کە نەشتەرگەرییان بۆ دەکرێت پێویستە هەڵسەنگاندنیان بۆ بکرێت بۆ ناسەقامگیری پەنجە لە ڕێکخستنی ئەندامەکانی تاجی و ئەندامە سووڕاوەکان. زیادبوونی Valgus، زیادەڕۆیی لە کۆتاییەکانی ڕان و زیادبوونی پێچانی دەرەکی شانە هۆکاری مەترسین بۆ ناسەقامگیری پەنجە.

• بۆ ئەو نەخۆشانەی کە ئێسکی ناپێگەیشتوویان هەیە، پێویستە ڕێنمایی گەشەکردن بکرێت لەکاتی مامەڵەکردن لەگەڵ Genu Valgus. پیچەکانی ئێپیفیز یان پلێتەکانی باندی گرژی دەتوانن لایەنی ناوەندی کۆتایی دووری ئیپیفیزی فیمۆرال بۆ ڕاستکردنەوەی وردە وردە بگرن. ئێسکبڕین پێویستە بۆ ڕاستکردنەوەی ئەو نەخۆشانەی کە ئێسکی پێگەیشتوویان هەیە بۆ شێواوی تاجی یان خولانەوەی. ئاماژەی ڕاستکردنەوەی Genu Valgus > 10 پلەیە، و ئاماژەی ڕاستکردنەوەی شلبوونەوەی خولانەوەی لە 20 پلە زیاترە.

• منداڵان (< 10 ساڵ) ڕووبەڕووی شێوازە ئاڵۆزەکانی ناسەقامگیریی پەنجەیی دەبنەوە، کە بریتین لە شلبوونەوەی جێگیر یان خوویی پەنجەدان. چەندین نەخۆشی وەک نەخۆشی داون، نەخۆشی نینۆک-پاتێلار، نەخۆشی کابوکی و نەخۆشی روبنشتاین تایبی لە ناسەقامگیری پەنجەیی پێکهاتووە.

• گرنگە بزانین کە بنیاتنانەوەی گۆشەگیرانەی MPFL بەس نییە بۆ چارەسەرکردنی ئەم نەخشە ئاڵۆزانە، چونکە نەخۆشییە سەرەتاییەکان لە لایەنی لایەنیەوە هەڵکەوتوون، و هەندێک جار میکانیزمی چوارگۆشەی ڕان کورت دەکرێتەوە، کە پێویستی بە دەردانی لایەنی فراوان و چوار سەری ڕان بۆ چارەسەرکردنی ئەم کێشانە.

• لە چوار سەری ڕان، میکانیزمی ڕان و/یان درێژکراوەی چوارگۆشەی ڕان. لە حاڵەتی پشتگوێخستن یان چارەسەری درەنگدا، ئەم شێوازە ناجێگیرە ئاڵۆزانە ڕەنگە دواتر لە ژیاندا ڕووبەڕوویان ببرێتەوە.

چۆنێتی کڕینی چاندنی ئێسک و پروسکی و ئامێری ئێسک و پروسکی:

بۆ CzMediTech , ئێمە هێڵێکی بەرهەمی زۆر تەواومان هەیە لە چاندنی نەشتەرگەری ئێسک و پەل و ئامێرە هاوبەشەکان، بەرهەمەکان لەوانەش چاندنی بڕبڕەی پشت, نینۆکی ناو مێشک, پلێتی زەبر, پلێتی قفڵکردن, سەری سەری سەر, دەستکرد, ئامێری کارەبایی, جێگیرکەری دەرەکی, ئارتڕۆسکۆپی, چاودێری ڤێتێرنەری و کۆمەڵە ئامێری پشتگیریکردنیان.

سەرەڕای ئەوە، ئێمە پابەندین بە پەرەپێدانی بەردەوامی بەرهەمی نوێ و فراوانکردنی هێڵەکانی بەرهەم، بەجۆرێک کە پێداویستییەکانی نەشتەرگەری زیاتر پزیشک و نەخۆشەکان دابین بکەین، هەروەها کۆمپانیاکەمان زیاتر کێبڕکێی لەسەر هەموو پیشەسازی و ئامرازەکانی ئێسک و پروسکی جیهانی بکەین.

ئێمە هەناردەی جیهان دەکەین، بۆیە دەتوانن پەیوەندیمان پێوە بکەن بە ناونیشانی ئیمەیڵ song@orthopedic-china.com بۆ وەرگرتنی نرخێکی بێبەرامبەر، یان نامەیەک بنێرن لە واتسئەپ بۆ وەڵامدانەوەی خێرا +86-18112515727.

ئەگەر دەتەوێت زانیاری زیاتر بزانیت،کلیک بکە بۆ دۆزینەوەی وردەکاری زیاتر.